Trong xu thế phát triển
và hội nhập quốc tế hiện nay, Trường Đại học Vinh xác định tầm nhìn chiến lược và định
hướng phát triển chung của Nhà trường với Tầm
nhìn hướng đến mục tiêu trở thành đại học thông minh, xếp hạng tốp 500 đại
học hàng đầu châu Á, hướng đến tốp 1.000 đại học hàng đầu thế giới. Đồng thời, Sứ mạng của Trường Đại học Vinh là cơ sở
giáo dục đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, dẫn dắt sự phát triển giáo dục
và đào tạo của khu vực Bắc Trung Bộ; là trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo,
góp phần thúc đẩy sự phát triển của quốc gia và quốc tế. Trường Đại học Vinh
phấn đấu trở thành một cơ sở giáo dục đại học năng động, sáng tạo, chuyên
nghiệp, tự do học thuật trên tinh thần dân chủ, tự chủ, bình đẳng.
Chương trình đào tạo là
yếu tố then chốt quyết định chất lượng đào tạo của cơ sở giáo dục đại học. Xu
thế phát triển chương trình đào tạo hiện nay được thực hiện dựa trên chuẩn đầu
ra và được xác định bởi các bên liên quan (cơ quan quản lý nhà nước, cơ sở giáo
dục đại học, người học, nhà tuyển dụng,...). Nhìn chung, phát triển chương
trình đào tạo hiện đang được giao quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục đại học
dựa trên khả năng đáp ứng điều kiện bảo đảm chất lượng nói chung và kiểm định
chất lượng nói riêng. Ở Việt Nam, kiểm định chất lượng chương trình đào tạo
được triển khai thực hiện theo Thông tư 04/2016/TT-BGDĐT và đã có hơn 1.000
chương trình đào tạo của các cơ sở giáo dục đại học được kiểm định theo bộ tiêu
chuẩn quy định trong Thông tư này. Bảo đảm chất lượng chương trình đào tạo đã
trở thành “văn hóa chất lượng” trong
các cơ sở giáo dục đại học hiện nay. Tuy vậy, khi xem xét kết quả kiểm định
chất lượng các chương trình đào tạo theo Thông tư 04/2016/TT-BGDĐT thì phát
triển chương trình đào tạo là điểm hạn chế của các cơ sở giáo dục đại học.
Nguyên nhân chủ yếu là do các cơ sở giáo dục đại học chưa xây dựng một cách hệ
thống quy định để cụ thể hóa các tiêu chuẩn kiểm định chất lượng vào thực tiễn
đơn vị và các bên liên quan.
Việc tiếp cận theo chu
trình cải tiến chất lượng PDCA (Plan - Do - Check - Act) cho thấy, điểm nghẽn
lớn nhất trong phát triển chương trình đào tạo hiện nay là chưa đánh giá được
kết quả học tập theo chuẩn đầu ra. Năm 2017, Trường Đại học Vinh đã xây dựng
chương trình đào tạo theo tiếp cận CDIO. Việc áp dụng các tiêu chuẩn CDIO vào
xây dựng chương trình đào tạo bước đầu đã tạo nên sự thay đổi về công tác phát
triển chương trình đào tạo của Nhà trường. Với sự bùng nổ của tri thức và công
nghệ, yêu cầu của các bên liên quan (đặc biệt là nhà tuyển dụng) không ngừng
tăng lên, năm 2022, Nhà trường đã điều chỉnh tầm nhìn trở thành đại học thông
minh, hướng tới các chuẩn mực quốc tế cho tất cả các ngành đào tạo. Điều này
đòi hỏi phải xây dựng các quy định về Bảo đảm chất lượng các chương trình đào
tạo đáp ứng các tiêu chuẩn quốc gia và một số tiêu chuẩn quốc tế theo lộ trình
hội nhập. Trước những yêu cầu thực tiễn này, Trường Đại học Vinh đã triển khai
xây dựng bộ tiêu chuẩn về “Bảo đảm chất lượng các chương trình đào
tạo” phiên bản 1.0 (gọi tắt là Bộ chuẩn VU-PQA 1.0).
Bộ chuẩn VU-PQA 1.0 được
xây dựng dựa trên Bộ tiêu chuẩn kiểm định chất lượng chương trình đào tạo của
Hiệp hội các trường đại học Đông Nam Á phiên bản 4.0 ban hành năm 2020 (viết
tắt là AUN-QA 4.0); bộ chuẩn CDIO phiên bản 3.0 ban hành năm 2022 (viết tắt là
CDIO 3.0); bộ chuẩn kiểm định chương trình đào tạo của Việt Nam; mô hình tổ
chức dạy học và đánh giá kết quả học tập theo chuẩn đầu ra được phát triển bởi
Trường Đại học Vinh.
Bộ chuẩn Bảo đảm chất
lượng chương trình đào tạo của Trường Đại học Vinh ra đời kèm theo hướng dẫn
chi tiết phù hợp với thực tiễn phát triển của Nhà trường, các quy định của quốc
gia, thông lệ quốc tế. Cấu trúc của Bộ chuẩn VU-PQA 1.0 được xây dựng tương
đồng với cấu trúc Bộ chuẩn AUN-QA 4.0, gồm có 8 tiêu chuẩn với 53 tiêu chí, bao
gồm:
Tiêu chuẩn 1: Mục tiêu và chuẩn đầu ra chương trình đào tạo (gồm 6
tiêu chí);
Tiêu
chuẩn 2: Cấu trúc và nội dung chương trình dạy học (gồm 7 tiêu chí);
Tiêu
chuẩn 3: Phương thức dạy học (gồm 5 tiêu chí);
Tiêu
chuẩn 4: Đánh giá kết quả học tập của người học (gồm 7 tiêu chí);
Tiêu
chuẩn 5: Đội ngũ giảng viên, nghiên cứu viên (gồm 8 tiêu chí);
Tiêu chuẩn 6: Các dịch vụ hỗ trợ người
học (gồm 6 tiêu chí);
Tiêu chuẩn 7: Cơ sở hạ tầng và trang
thiết bị (gồm 9 tiêu chí);
Tiêu chuẩn 8: Đầu ra và kết quả đạt được
(gồm 5 tiêu chí).
Để hiện thực hóa Tầm nhìn và Sứ mạng của Nhà trường, Bộ chuẩn
VU-PQA 1.0 đặt ra mục tiêu chung là phát triển tất cả chương trình đào tạo của
Nhà trường đạt yêu cầu tối thiểu cả 53
tiêu chí (đáp ứng đầy đủ các minh chứng theo yêu cầu minh chứng cốt lõi của
tiêu chí/tiêu chuẩn theo bộ chuẩn AUN-QA 4.0); một số tiêu chí đạt kết quả xuất sắc (tương ứng với đạt mức 5/7
hoặc cao hơn theo thang đo của bộ chuẩn AUN-QA 4.0), gồm các tiêu chí cụ thể
như sau:
Tiêu
chí 1.2: Chuẩn đầu ra chương trình đào tạo;
Tiêu chí 2.2: Chương
trình dạy học được thiết kế tương thích với chuẩn đầu ra;
Tiêu chí 3.4: Dạy
học hướng người học tới tư duy sáng tạo, đổi mới và khởi nghiệp;
Tiêu chí 4.5: Các
phương pháp đánh giá giúp đo lường được chuẩn đầu ra;
Tiêu chí 7.4: Hệ
thống công nghệ thông tin đáp ứng nhu cầu của cán bộ và người học.
Nội dung Bộ chuẩn VU-PQA 1.0 được cấu trúc thành 3 phần: Phần 1 giới thiệu các định nghĩa và
thuật ngữ được dùng trong bộ chuẩn; Phần
2 trình bày nội dung của bộ chuẩn; Phần
3 gồm các phụ lục, biểu mẫu phục vụ cho quá trình triển khai theo quy trình
quản lý chất lượng. Tài liệu này được biên soạn cho các giảng viên, chuyên
viên, người học và các đơn vị trong toàn trường thực hiện. Cuối từng tiêu chí
là bảng các minh chứng cần đạt cho mỗi tiêu chí, trong đó nêu các minh chứng cụ
thể, yêu cầu của minh chứng, thời gian hoàn thành và phân nhiệm cho từng cá
nhân hoặc đơn vị chủ trì thực hiện.
Điểm nổi bật của Bộ chuẩn VU-PQA 1.0 chính là
việc áp dụng và vận hành bộ công cụ đáp ứng đồng thời yêu cầu của các bộ chuẩn
trong nước và quốc tế, thông qua việc tích hợp các mô hình tổ chức dạy học và
kiểm tra đánh giá hiện đại. Bởi vậy, Bộ chuẩn VU-PQA 1.0 không chỉ tạo định
hướng cho hoạt động dạy và học hiệu quả, mà còn giải quyết “điểm nghẽn” hiện nay về phát triển
chương trình đào tạo theo chu trình cải tiến chất lượng P-D-C-A, nhằm nâng cao
chất lượng đào tạo của Nhà trường và đáp ứng nhu cầu sử dụng nguồn nhân lực của
xã hội.
Trong quá trình xây dựng Bộ chuẩn VU-PQA 1.0, Ban biên
soạn đã chọn lọc, kế thừa và cập nhật các thông tin phù hợp nhất với bối cảnh
và định hướng phát triển của Trường Đại học Vinh. Ban biên soạn cũng đã nhận
được nhiều ý kiến đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà giáo để phiên
bản Bộ chuẩn VU-PQA 1.0 được hoàn thiện tốt nhất và đưa vào sử dụng. Chúng tôi
trân trọng cảm ơn những đóng góp quý báu đó. Trong quá trình triển khai áp dụng
vào thực tiễn, Nhà trường mong tiếp tục nhận được các ý kiến góp ý của các bên
liên quan để Bộ chuẩn được hoàn thiện tốt hơn ở phiên bản tiếp theo.
Trân trọng cảm ơn!
TM. BAN BIÊN SOẠN
GS.TS. Nguyễn Huy Bằng
(Xem nội dung bộ chuẩn Bảo đảm chất lượng chương trình đào tao (Phiên bản 1.0) TẠI ĐÂY)